چله نشینی چیست و روش انجام آن چگونه است؟

چله نشینی یا اربعینیه، خلوت چهل‌روزه برای ریاضت و عبادت است که بیشتر میان مرتاضان و درویشان رواج داشته است. این کار با هدف به‌دست آوردن توانایی‌های لازم برای سیر و سلوک انجام می‌شود. کسانی که به چله‌نشینی باور دارند، غالباً به روایتی از پیامبر (ص) استناد می‌کنند که:

«هر کس چهل روز، خود را برای خدا خالص کند، خدا چشمه‌های حکمت را از قلب وی بر زبانش جاری می‌کند».

البته برخی چله‌نشینی‌ را بدعت می‌دانند.

اجازه و نظارت استاد، طهارت بدن، دائم الوضو بودن، سکوت، روزه یا کم‌خوری، خلوص نیت، مداومت بر ذکر، حضور قلب و آمادگی جسمی و روحی، از جمله آداب چله‌نشینی است.

معروف‌ترین چله‌‌نشینی، چله موسوی است که یادآور میقات چهل‌ روزه موسی در کوه طور است. این چله از اول ذی القعده آغاز می‌شود و در دهم ذی الحجه به پایان می‌رسد. نوع دیگری از چله‌ نشینی به نام چله معکوس در برخی از گروه‌های صوفیه رواج داشت که در آن، سالک در حالتی معکوس در چاهی آویزان می‌شد و چهل روز به ذکر و مراقبه می‌پرداخت.

حکیمی میفرماید:

چلّه نشینی جامع ، به مانند زمین کشاورزی می باشد . هر چیزی که در آن بکاریـد ؛ بـه نسبت مراقبت و نگهداری از آن ، همان را برداشت خواهید کرد ؛ نه بیشتر و نه کمتر. پس اگر واقعاً دنبال خودشناسی و خداشناسی حقیقی نمـی رویـد ، وقـت خودتـان را در این راه تلف نکنید . زیرا ، تنها کسانی در این راه به نتیجۀ مثبت می رسند که اولاً نیت شان خالص و پاک باشد و ثانیاً با تمام وجودشان به دستورات الهـی ایـن روش مقـدس ، عمـل نمایند.

انواع چله نشینی

اگر شما فکر میکنید ما قصد معرفی روشهای بسیار سخت ریاضت مانند ۴۰ روز غذا نخوردن، روی میخ خوابیدن یا از سقف آویزان شدن را داریم سخت در اشتباهید. به هیچ وجه برای تزکیه نفس و معرفت نفس نیاز به این ریاضتهای سخت نیست. دین مبین اسلام این ریاضتها را نهی کرده است ولی در کنارش چله هایی وجود دارند که شما میتوانید آنها را انجام دهید بدون آنکه از جامعه دوری کنید یا به کوه و دشت پناه ببرید. با هم برخی از این چله نشینی ها را مرور میکنیم.

 

چله نشینی کم حرف زدن

سالک باید در این چلّـه نشـینی ، بمـدت چهـل روز ، در تمـامی سـاعات شـبانه روز ، از حرف زدن غیر ضروری اجتناب کند. زیرا ، حرف زدن غیرضروری و بیش از حد ، باعث
اتلاف انرژی ذخیره ای درونی انسان می گردد . اگر در جامعه جستجو نمایید ، افـراد زیـادی را مـی بینیـد کـه انرژیهـای درونـی شـان را توسط حرف زدن غیر ضروری و بیش از حد ، تخلیه می کنند . شما سعی کنید که انـرژی ذخیره ای درونی خودتان را نگهداری کنید ، تا در مواقع اضطراری ، بتوانید از آن ، به نحو اَحسن سود ببرید.

---

همچنین بخوانید: دانلود کتاب سر المستتر شیخ بهایی

---

چله نشینی وضو داشتن

سالک باید در این چلّه نشینی ، بمدت چهل روز ، در تمـامی سـاعات شـبانه روز ، دائمـاً وضو داشته باشد . زیرا ، وضو نور است . کسانی که با نیت پاک ، با احترام و صحیح وضو می گیرند ، چهره ای نورانی پیدا می کنند . و کسانی کـه دائمـاً وضـو دارنـد ، تـک تـک سلولهای بدنشان سرشار از انرژی نورانی الهی می گردد ، یعنی نور علی نور می شود.

شرایط درست وضو گرفتن به قرار زیر می باشد:

• نیت پاک داشتن .
• آرامش داشتن .
• تمرکز داشتن .
• به ترتیب و صحیح وضو گرفتن (دقیق ترین و صحیح ترین نوع وضو ، وضوی شیعیان می باشد ) .
• حتماً داخل بینی خود را پاکسازی کنید . زیرا ، هوای تمیز و پاکیزه از طریـق بینـی بـه ریه ها وارد می شود .
• حتماً دهان و دندانهای خود را تمیز کنید . زیرا ، بوی بد دهانتان از بین می رود .
• بعد از گرفتن وضو ، دست و صورت خودتان را با حوله و دسـتمال خشـک نکنیـد ، و بگذارید که با حرارت بدن ، و خود به خود خشک شود . زیرا ، انـرژی درونـی تـان فعـال شده و به بیرون منتشر می شود .

 

چله نشینی تفکر در نعمتهای خداوند

سالک باید در این چلّه نشینی، بمدت چهل روز ، در تمامی ساعات شبانه روز ، دائماً در حال تفکر و تدبر در نعمت هایی که خداوند برای ما آفریـده اسـت، باشـد . زیـرا، تفکـر کردن باعث می شود که ما بیشتر به خودمان بیـاییم. کسـانی کـه در حـال تفکـر نعمتهـای خداوند می باشند، همیشه شکرگزار خداوند هستند. به همین خاطر، خداوند هم به آنهـا بیشتر از نعمتهای بی کرانش می بخشد ؛ انشاءاالله .

خداوند فرموده :

من از بنده ام می خواهم که شکرگزار نعمتهایم باشد. زیرا ، می خـواهم نعمتهـایش را افزون کنم

توجه : هر چیزی را که ما در اطـراف و حتـی در بـدن خودمـان مـی بینـیم ، از نعمتهـای خداونـد بخشـنده و مهربـان بـوده و جـای شـکرگزاری دارد ؛ ماننـد : تـک تـک

اعضـای بـدنمان ، پـنج حـس بـدنمان ، عقـل ، شـعور ، معرفـت ، نفـس کشـیدن ، غـذا خـوردن ، خوابیدن ، عبادت کردن ، تفکرکردن ، لذت بردن ، دیدن ، شنیدن ، اکسیژن

هوا ، آب ، باد ، باران ، کوه ، درخت ، گل ، دریا ، حیوانات ، و …

حضرت امام علی ع می فرمایند :

اندیشه کردن درعظمت و سلطنت آسمانها و زمین ، عبادت افراد با اخلاص است 

حضرت امام جعفرصادق ع می فرمایند :

عبادت به نماز خواندن زیاد و گـرفتن روزه هـای مسـتحبی نیسـت ؛ بلکـه ، عبـادت بـه اندیشه کردن در دستورات خداوند است

چله نشینی بیان سخنان زیبا و دل نشین الهی

سالک باید در این چلّه نشینی ، بمدت چهل روز ، در تمامی ساعات شبانه روز ، سـخنان زیبا و دل نشین الهی ، بکار ببرد . زیرا ، بیان سخنان زیبا و دل نشین الهی ، باعث تقویـت و افزایش » انرژی ذخیره ای درونی « انسان می گردد .
اگر در جامعه جستجو نمایید ، افرادی را خواهید دید کـه انرژیهـای درونـی شـان را بـا بکار بستن سخنان زیبا و دل نشین الهی ، تقویت و ذخیره می کنند .

کسی که سخنان زیبا و دل نشین الهی بکـار مـی بـرد ، نـه تنهـا خـود را در مقابـل امـواج منفی ، ضد ضربه و بیمه مـی کنـد ؛ بلکـه ، باعـث تقویـت روحیـه در بـین اطرافیـانش نیـز می گردد . در واقع ، انرژی مثبت از طریق سخنان و کلمات زیباست که به دل می نشیند و به محیط اطراف خود انتشار می یابد . چه شخص شنونده و چه شخص گوینده سخنان زیبا و دلنشین الهی ، هر دو نفر ، سرشار از عشق الهی و شَعف می گردنـد و در نهایـت قلبشـان به نور ایمان و تقوای الهی روشن و منور می گردد .

حضرت امام علی ع می فرمایند :

زبانت را عادت بده نیکو و پسندیده سخن گوید ، تا از ملامت و سـرزنش بـد صـحبت کردن ، در امان باشی

چله نشینی گفتن اذکار الهی

سالک باید در این چلّه نشینی ، بمدت چهل روز ، در تمـامی سـاعات شـبانه روز ، دائمـاً مشـغول گفـتن اذکـار الهـی باشـد . زیـرا ، تکـرار اذکـار الهـی ، قلـب را سـبک و نـورانی می کند ؛ و چونکه خداوند نور آسمانها و زمین است ؛ پس ، قلب شخص ذاکر ، همیشه و در همه حال ، در اَنوار عشق الهی ، غوطه ور می باشـد . گفـتن اذکـار الهـی ، انسـان را بـه آرامش درونیِ فوق العاده ای می رساند. و در نهایت، خیر و برکـت ، گشـایش و رِزق و روزی حلال را بطر ف شخص ذاکر، گسیل می دارد.

حضرت امام جعفر صادق ع می فرمایند :

هر کس در بین اشخاص غافل و بدون توجه به یاد خدا، خـدای متعـال را یـاد نمایـد ؛ مانند جنگجویی است که در راه خدا ، با دشمنان خدا می جنگد

حضرت امام جعفر صادق ع می فرمایند :

خداوند متعال می فرماید : هـر کـس مـرا در خلـوت یـاد کنـد ؛ مـن او را آشـکارا یـاد خواهم کرد

انواع ذکر:

۱٫ ذکر زبانی : ذکری است که توسط زبان گفته شـده ، و دیگـران هـم مـی تواننـد بـه خوبی بشنوند.

۲٫ ذکر زِمزمه ای : ذکری است که توسط حلق و با دهان بسته گفتـه شـده ، و دیگـران فقط بصورت زِمزمه می توانند بشنوند .

۳٫ ذکر فکری : ذکـری اسـت کـه توسـط سـلولهای مغـزی گفتـه شـده ، و هـیچ کـس نمی تواند بشنود. فقط ذاکر و فرشتگان و خداوند متوجه می شوند. این ذکر درونی بوده و توسط تفکر الهی و چشم بصیرت انتقال می یابد .

۴٫ ذکر قلبی : ذکری است که توسط قلب گفته شده، و هیچ کس نمی توانـد بشـنود . حتی فرشتگان هم نمی توانند بشنوند. فقط ذاکر و خداوند متوجـه مـی شـوند.

ایـن ذکـر درونی بوده و توسط احساس الهی و چشم دل انتقال می یابد .

۵٫ ذکر استاد : ذکری است که از تمامی تکنیکهای چهارگانـۀ بـالا اسـتفاده مـی شـود . ابتدای گفتن هر ذکر، اول بصورت زبانی شروع شـده؛ بعـد بصـورت زِمزمـه ای ، سـپس بصورت فکری و در انتها بصورت قلبی ، به اتمام می رسد . و بـاز دوبـاره بـه همـین شـکل ذکر بعدی گفته می شود .

کسانی که از تکنیک ذکر استاد استفاده می کنند، بعد از مدتی که دسـتورات اسـتاد فرزانـۀ خـود را بـه درسـتی انجـام دهنـد، چشـم دل و بصیرتشـان بـاز شـده و

مقـداری از پرده های عالَم غیب، از جلوی چشم دل و سرشـان کنـار مـی رود ؛ اینجاسـت کـه اسـتاد فرزانه و حکیم ، باید دست این شاگرد را بگیرد و به آن، توضیح کامل

از اَسرار و عجایب این عالَم غیبت بدهد . اگر کسی به تنهایی و خودسر و بـدون اسـتاد در ایـن طریقـت قـدم بگذارد ، مطمئناً به خودش و یا حتی به دیگران صدمه ای جبران ناپذیر می زند .

---

همچنین بخوانید:  هزار و یک ختم از آیت الله نصراللهی بروجردی

---

اَسماء االله :

بکار بردن بهترین اَذکار ، همانا اَذکار الهی یا  اَسماءاالله می باشد . تجربـه ثابـت کـرده است که ، کارآمدترین و سریع الاجابه ترین و ساده تـرین اَذکـار و پـر محتـواترین اَذکـار
اَسماءاالله است . سعی کنید ابتدا ذکر مناسبی را نسبت به نوع درخواستتان از خداوند انتخاب کنید . بعد ، آن ذکر را بصورت »ذکر زبانی بگویید . آنقدر ذکر را بگویید که با گوشت و پوست و خون تان عجین شود . آنگاه ، با کسب اجازه از استاد خردمند و فرزانـه ، مـی توانیـد وارد مرحلۀ دوم ذکر شوید ، یعنی ذکر زِمزمه ای . و همینطور تـا پایـان ، ادامـه دهیـد.

در مورد ذکر مطلب بسیار است. فقط اینکه ذکر خدای نکرده نخود کشمش نیست که بندازید بالا. هر ذکری به مانند یک دارویی است که خاصیتهایی دارد. گفتن هر ذکری مناسب نیست و باید از استاد اجازه گرفت. ذکرهایی هم هستند که اجازه به استاد ندارند مانند صلوات و استغفار.

چله نشینی خواندن قرآن کریم

سالک باید در این چله نشینی ، بمدت چهل روز، در تمامی ساعات شـبانه روز، روزانـه حداقل ۵۰ آیه از قرآن کریم را بخواند. برای کسب بیشترین انـرژی و اَنـوار الهـی ، بایـد قرآن کریم را ابتـدا بصـورت عربـی و بعـد بصـورت ترجمـۀ سـاده و روان و سـپس بصورت تفسیر بخوانید. زیرا منظور از خواندن قرآن کریم، درک معرفـت و حقیقـت الهی می باشد که توسط خداوند متعال، بصورت کتاب مقدس آسمانی، برای ما فرستاده شده است.

سعی کنید هر آیه را بطور کامل بخوانید و تا کاملاً متوجه نشده اید، به آیۀ دیگر نروید. شما می توانید از کتابهای مفید ترجمه، تفسیر و داستانهای قرآن کریم بیشترین استفاده را ببرید. همچنین می توانید در صورت متوجه نشدن هر آیه، به علمای دین مراجعه نمایید و از معلومات آنها بیشترین بهره را ببرید. اگر کسـی بتوانـد معنـی و مفهـوم هـر آیـه را بـه درستی درک نماید، وجودش سرشار از اَنوار حکمت و معرفت الهی می گردد ؛ انشاءاالله

 

چله نشینی درست تنفس کردن

سالک باید در این چلّه نشینی، بمدت چهل روز، در تمامی ساعات شبانه روز ، درسـت تَنَفس نماید . کسانی که تکنیکهای درست تَنَفس کردن را بصورت علمی یاد گرفته انـد و از آنها بصورت کامل و صـحیح اسـتفاده مـی کننـد، مطمئنـاً پیشـرفت بیشـتری در تمـامی زمینه های دنیوی و اُخروی می نمایند. زیرا ، یکـی از راههـای تضـمین سـلامتی انسـانها ، طریقۀ درست نَفَس کشیدن می باشد .

طریقۀ درست نَفَس کشیدن ، به قرار زیر می باشد :

-۱ ابتدا بینی خودتان را با آب بشویید و کاملاً تخلیه نمایید. طوری کـه ، هـیچ چیـزی در داخل بینی تان نباشد.

-۲ سعی کنید تمرکزتان را به تَنفس تان معطوف کنید.

-۳ تَنفس تان باید آرام ، آهسته، بدون صـدا، شـکمی و از راه بینـی باشـد. طـوری کـه انگار می خواهید تمامی انرژیهای موجود در هوای اطرافتان را بسوی خودتان مکش کنید (دم)

-۴ زمانی که ریه هایتان از هوا پر شد، کمی آنرا نگهدارید. طوری که انگار می خواهیـد تمامی انرژیهایی را که از بیرون به داخل هدایت کرده اید، جذب تمـامی اعضـای بـدنتان شود (حبس دم)

-۵ بازدم تان هم باید مثل تَنفس ، آرام ، آهسته ، بدون صدا ، شکمی ، و از راه بینی باشد . طوری که انگار می خواهید تمامی انرژیهای منفی ، گاز مونواکسید کربن و سموم بـدنتان را از طریق بازدم ، به بیرون پمپ کنید (بازدم)

-۶ زمانی که ریـه هایتـان از هـوا خـالی شـد ، کمـی آن را نگهداریـد . طـوری کـه انگـار می خواهید به خلاء و سکون کامل برسید (حبس بازدم)

توجه : ابتدا سعی کنید هر دفعه ۲۰ بار این کـار را انجـام دهیـد . کـم کـم ، و بـه مـرور زمان، تعداد دفعات آنرا بیشتر کنید . طوری که بعد از مدتی ، بطور ناخودآگـاه ، تَنفسـتان خودبخود و صحیح صورت می گیرد . سعی کنید تمرینات تَنفسی را در طبیعت سالم و شاداب و به دور از آلودگی و سر و صدا و مزاحمت انجام دهید.

از شما دوست عزیز میخواهیم تجربیات خود را درباره چله نشینی در قسمت نطرات بیان کنید. با تشکر